25
Ekim
2013
international
construction
Türkiye
Güney Afrika’dan olumlu işaretler
Bölge raporu
I
t has been a grim few years for South
African construction companies, battered by
tough economic conditions and a price fixing
scandal, but indications are that the situation
could be about to improve.
Two years ago, contractors were struggling
to survive the slump that followed the
construction boom ahead of 2010’s World Cup
football tournament and the industry was hit
by a collusion investigation that threatened
the survival of some of the sector’s largest
companies.
It turned out to be the industry’s worst scandal
in years and resulted in soured relations with its
biggest client, the government, as well as taking
up hundreds of hours of management time.
Now, with all the skeletons out of the closet,
fines paid and guilty companies admitting anti-
competitive behaviour, the issue is drawing to
a close.
A group of 15 contractors active in South Africa
have agreed to pay fines totalling US$145
million for anti-competitive behaviour. The fines
were agreed with South Africa’s Competition
Commission under its Construction Fast Track
Settlement Process, and the allegations of
irregular conduct stretch back decades on
contracts worth around US$4.7 billion. The
most recent transgressions were alleged to have
occurred on the building of stadiums for the
2010 World Cup.
The issue also strained relations with the
government to breaking point. As the single
biggest buyer of construction services, the
government felt that it was being ripped-off. In
public, officials have expressed increasing levels
of outrage as the level of price fixing became
apparent.
“Private sector collusion and price-fixing cost
the state many billions in previous infrastructure
projects, including the 2010 World Cup stadia,”
Economic Development Minister Ebrahim Patel
said in parliament.
While the size of the penalties has left the
industry stunned, the agreements also point to
closure. The uncertainty is almost over and the
industry can begin to move in a more positive
direction. As far as business performance
is concerned, early indications suggest that
construction business is improving.
“There has been a complete mistrust between
the private sector and government,” said
Tumi Dlamini, executive director of the
Masterbuilders of South Africa, the industry’s
representative body. “Hopefully now that
the process is coming to an end, we will
have finally won a measure of understanding
between the two parties.”
Branching
out
After a tough few years, South African
contractors are looking for growth from the rest
of the continent as well as from the domestic
market. Gavin du Venage reports
>
afallatmış olsa da, anlaşmalar artık kapanmaya
doğru yaklaşıyor. Belirsizlik neredeyse bütünüyle
sona erdi ve sektör tekrar olumlu bir doğrultuda
yol almaya başlayabilir. Firmaların performansı
söz konusu olduğunda, ilk tahminler, inşaat
işlerinin hareketlenmeye başladığı yönünde.”
Sektörü temsil eden Güney Afrika İnşaatçılar
Birliğinin icra direktörü Tumi Dlamini de aynı
görüşte: “Özel sektör ile devlet arasında tam bir
güvensizlik ortamı hakimdi. Neyse ki bu süreçte
artık sona geliniyor ve iki taraf arasında nihayet
karşılıklı bir anlayışın doğduğunu görebileceğiz.”
Ağırdan alınan ödemeler
Rekabet soruşturmaları, aynı zamanda sektörün
gerçek sorunlarının Güney Afrika hükümetiyle
görüşülerek halledilmesini de büyük ölçüde
güçleştirdi. İhale bedellerinin geç ödenmesi ve
hatta teslim edilen işler için bile zamanında ödeme
alınamaması, bu sorunlar arasında öne çıkıyor.
Örneğin, yüklenici firma Sanyati, tam 23
devlet ihalesinde hak ettiği büyük meblağların
ödenmemesi sonucunda, geçtiğimiz yıl
kepenklerini kapatıp iflas başvurusunda
bulundu. Bu yıkım nedeniyle 2.500 kişi işini
kaybetti. Bunun yanında, sözü verilen projelerin
de hayata geçirilmediği görülüyor.
Tumi Dlamini devam ediyor: “Projeler
için imzaların atılmaması, sektör açısından hiç
hayra alamet değildir. Sektörün desteklenmesi
bakımından hükümete dayandığımız için, bu
durum büyümeyi olumsuz etkilemekte. Ancak,
sektörün liderleri, hükümetle tekrar iyi ilişkiler
kurma konusunda kararlılar.”
“Bu konuyu hükümetle görüşmemiz
gerekiyor. En büyük şirketlerin icra başkanları
diyalog istiyorlar.”
Bununsa hemen gerçekleşmesi mümkün
değil. Sektör, 2010 Dünya Kupası’na giden
yoldaki inşaat atılımının etkisiyle, 2008 kredi
krizinin etkilerinden önemli ölçüde korundu.
Ancak projeler teslim edildiğinde, artık şirketler
ellerindeki fazla kapasiteyle piyasada çok az yeni
işin bulunduğu gerçeğiyle karşı karşıyaydı.
Güney Afrika’nın en büyük inşat grubu
Aveng’in kazancında, geçtiğimiz yılın Haziran
ayından önceki 12 aylık dönemde %58
gerilemenin kaydedilmiş olması, sektörün içinde
Güney Afrika’da yapımı planlanan Durban dig
Out Limanı’na ait çizim. Fotoğraf: Transnet
stadyumların inşasında da benzer suçların
işlendiği ortaya çıktı.
Soruşturma, aynı zamanda yükleniciler ile
devlet arasındaki ilişkileri de kopma noktasına
getirdi. İnşaat hizmetlerinin en büyük müşterisi
konumundaki devlet kurumları, aldatıldığını
hissetmekteydi. Gizli fiyat anlaşmaları bir bir
ortaya döküldükçe, kamu yetkilerinin kınamaları
giderek daha da şiddetlendi.
Ekonomik Kalkınma Bakanı Ebrahim Patel’in
parlamentodaki sözleri şu şekildeydi: “Özel
sektörün imza attığı yolsuzluklar ve gizli fiyat
anlaşmaları, 2010 Dünya Kupası stadyumlarının
da dahil olduğu önceki altyapı projelerinde devletin
milyarlar kaybetmesine yol açtı.”
Verilen cezaların büyüklüğü sektörü
